Adıyaman tütünü nasıl anlaşılır?
Tütün alırken “test içimi öncesi” ve “test içimi” olarak ikiye ayırıyorum.
TÜTÜN TEST İÇİMİ ÖNCESİ
Renk: Adıyaman tütünü genelde koyu sarı renginde olur. Ancak bu genel kural değildir. Farklılık gösterebilir. Sapsarı da olmayacak, olursa kükürtlüdür. Liflerin arasında yeşil renkli liflere rastlıyorsanız o tütün o senenin tütünüdür.
Kaba olması gereklidir: Tütün, kütük gibi sertleşmiş ve hatta taşlaşmış olmamalıdır.
Toz oranı: Yüksek olmamalıdır. Bunu anlamak için tütün çuvalının alt katmanlarını kendiniz inceleyeceksiniz. Her tütünden bir miktar toz çıkar ancak fazla olmamalıdır. Oran nedir derseniz; kendiniz karar vereceksiniz… Sonuçta toz atıktır. İçimi kötüdür içilmez. Ne kadarına musamaha gösteriyorsanız o kadar olacak. Ben bir tutam tütün salkımını elime alıp salladığımda fazla toz dökülmemesini isterim. Ayrıca yukarıyada açıkladığim gibi tütün, kütük gibi sertleşmiş olmamalı ki toz oranını anlayabilesiniz. Kaya gibi olmuş tütünün toz oranı çok yüksek oluyor genelde.
Damar oranı: Tütün de damar fazla olmamalıdır. Tütüne baktığınızda kesit olarak geniş kısımlar görürsünüz. onlar damardır. Yaprak ince olur. Damar ise daha geniş ve sanki odunu ince ince dilimlemiş gibi bir görüntüsü olur. Yetiştirilirken çok sulanan tütün damarlı olur ve içimi iyi olmaz.
Kıyım: şahsi tercihe göre değişir. Ben orta kıyım tercih ediyorum. Bu sayede, sarılan sigara daha kaba olup arada daha çok hava kaldığı için içimi de daha hafif ve hoş oluyor. Ayrıca yanması da hoş oluyor. Çok kalın kıyım tütünün yanması biraz daha zor oluyor ve ilaveten sert oluyor. İnce kıyımda ise toz oranı çok oluyor. Ancak tabi her zaman istediğimiz biçimde bulamıyoruz. Diğer özellikler istediğim gibi ise kıyım konusu göz ardı edilebilir bana göre. İnce, orta, kalın kıyım ise literatürde şu şekilde geçiyor; İnce kıyım 0,50-0,65 mm, Orta kıyım 0,70-0,85 mm, Kalın kıyım 0,90-1,00 mm… Zamanla bunlara gözleriniz alışıyor. Cetvel aracılığı ile ölçmeye gerek yok
Koku: Burada duman kokusundan bahsetmiyorum. Sarılmadan, kıyılmış durumdaki kokusundan bahsediyorumm. Literatürde kıyılmış durumdaki kokusu ile duman kokusu farklı değerlendirilir. Adıyaman Çelikhan tütünü bal gibi kokar. Bence en önemli özelliği budur. Tütün çuvalına burnunuzu eğdiğinizde buram buram bal kokusu alırsınız.
Nem oranı: Satın alırken çok fazla nemli veya çok kuru olmamalıdır. Çok nemli tütün çabuk bozulur. Kurusu ise sarılmaz dağılır. Her ikisi de içime olumsuz etkiler. Tütünün gerçek tadını almanıza engeldir. Özellikle kuru tütün acı olur. İdeal nem oranının en kolay anlama tekniği, bir miktar tütünü avucunuza alın sıkıp bırakın eski haline dönüyorsa en uygun nem oranı budur. Hamur gibi sıktığınız biçimde kalıyorsa fazla nemlidir. Kuru tütünü esasen avucunuza alınca anlarsınız kıtır kıtır olur.
TEST İÇİMİ
Tütün seçimi yaparken yukarı yada saydığımız kurallar genel kurallar olmasına rağemen nihai kararı kesinlikle içim testi yaparak vermelisiniz. Zaten işin uzmanları da böyle yapıyor. Bu hususta literatürde çok geniş içerik bulunmaktadır. Hepsini araştırmış ve programa çalışmış birisi olarak kendi pratiklerimle aşağıdaki biçimde özetliyorum.
Test içimi yaparken
Sigara ısınana kadar ilk birkaç nefesi dışarıya üfleyeceksin içine çekme. Sigaranın dörtte biri yandıktan sonra tütünü denemeye başlayın.
Acele etmeden sakin sakin ve farkında olmaya çalışarak içeceksin.
Aç karnına içim yapmayacaksın.
İçime başlamadan önce bir bardak su ile ağzındaki diğer tatları temizleyeceksin. Birden çok tütün deneyeceksen, her tütün değişiminde yeniden aynı şeyi yapacaksın. (su dışında meyva suyu vs kullanmayacaksın)
Katran oranı yüksek olmamalıdır. Ben bunu eczanelerde satılan sigara filtreleri ile yapıyorum. O filtrelerde katran biriktiği için az çok katran oranını belirleyebiliyorum. İdeal katran oranını belirlerken yine önceki tecrübelerinizden yararlanacaksınız.
Kül beyaza yakın açık gri olacak. Kaliteli tütünün en önemli göstergesi budur. İyi yanan tütünün kül rengi beyaza yakın olur. Ne kadar açık renkli ise o kadar iyidir. İyi yanmadan kömürleşen tütünlerin rengi koyu olur. Kül ne kadar koyu ise o kadar kalitesizdir.
Deneyeceğiniz tütün çok nemli veya çok kuru olmayacak. Yoksa tütünün gerçek tadını alamazsınız, yanılırsınız.
Bir oturumda 4 çeşitten çok tütün denemeyeceksin.
Birden çok tütün deneyeceksen, denemek için sardığın sigaraları sonuna kadar bitirmeyeceksin. Bitiriyorsan diğer tütüne geçmeden önce 5-10 dk bekleyeceksin.
Duman kokusu, tiksindirici ya da güzela gitmeyen olmamalıdır.
Peki tütünü içiyoruz kendimize makul olup olmadğını nasıl anlarız? Bu soruya yalnız kendiniz karar verebilirsiniz yalnız ben size, bakacağınız birkaç ölçütü yazacağım;
Sertlik:
Lezzeti etkileyen en önemli etkendür. Nikotin oranı ile doğru orantılıdır. Nikotin oranı arttıkça sertlik derecesi de artar. Tütünü içerken elde edilen tatmin duygusuna ve ağızdaki(bünyedeki) fizyolojik etkisine bakılır. Tatmin duygusu ne kadar düşük ve fizyolojik etkisi ne kadar az ise tütün o kadar hafiftir. Yine diğer bir ifade ile tatmin duygusu ne kadar üst seviyede fizyolojik etkileri fazla ise tütün o kadar serttir. Fizyolojik etkiler nelerdir derseniz; doygunluk hissi asli etkidir. Ama bazı tütünler o kadar serttir ki insanın midesini bile bulandırır vucudunu birkaç dakikalığına allak bullak eder. Sertlik dereceleri literatürde şu şekilde sınıflanır; hafif (yavaş) tütünde nikotin oranı %1 in altındadır, normal (tok) tütünde nikotin oranı %1 civarındadır, sert tütünde nikotin oranı %1 in üzerindedir.
Benim tercihim normal sertlikte tütün oluyor.
Tatlılık:
Bazı tiryakiler bunu pek göz önünde bulundurmaz. Ancak ben dikkat ederim. İçim tatmininin yanısıra ağızda bıraktığı lezzete de önem veririm. Tatlılık kısaca karbonhidrat (şeker) oranı hakkındadir. Test ederken, dumanı ciğerlerinize çekmeden ağızda 5 saniye kadar tuttuktan sonra dışarıya bırakırsınız ve dil üzerinde buraktığı tatlılık oranını incelersiniz. Literatürde çok tatlı (şeker oranı %12 ile %15 arası) dan, acıya (şeker oranı yok denecek kadar az) kadar giden oranlardan bahsedilir. Bu hususta tam istediğimiz biçimde tütünü bulmak imkansız oluyor tabi. Ancak ağızda güzel bir etki bırakacak ve bu hususta beni tatmin edecek kadar bir tatlılık ararım. Siz de kendi deneyimlerinizle bu oranı belirlemelisiniz.
Yakarlık:
Boğazda ve ciğerlerde ortaya çıkan yanma hissidir. Nikotin oranı düşük, fazla şekerli ve tatlı içimli tütünlerde kendini daha belirgin gösterir. Buraya dikkat, alacağınız hafif tütün muhtemelen boğazınızı ve ciğerlerinizi çok yakacağı için size sertmiş gibi gelecektir. Sertlik ile yakarlık farklı şeyleridir ve ters orantılıdır. Yani sertlik oranı düşük (düşük nikotinli) tütün, büyük olasılıke hem boğazınızı yakar hem de gerekli tatmini vermez. Her zaman böyle olmasa da bazı durumlarda istisnaları da olsa durum genelde böyledir. Yani tütüncüden en hafif tütünü isteyip, sonra da “bu boğazımı yakıyor çok sert” derseniz yanlış yaparsınız.
Son olarak satın alım miktarı konusu ile ilgili tavsiyede bulunayım. 1 kilodan 50 paket, yani 5 karton sigara çıkar. 1 aylık tütün ihtiyacınızı almanızı öneririm. Daha fazla veya daha eksik değil. Az alırsanız beğendiğiniz o tütünden yeniden bulma şansınız olmayabilir. Yan yana olan iki tarlada yetişen tütünler bile farklılık gösterebiliyor. Fazla alırsanız saklama konusu ile ilgili problem yaşayabilirsiniz.
0 yorum:
Yorum Gönder